برنامه ثبت و پیگیری بیماران مبتلا به چاقی و درمان آن مشترک با دانشگاه علوم پزشکی مشهد
۱. تعریف بیماری چاقی
چاقی یکی از بیماریهای غیرواگیر مزمن است که با افزایش غیرطبیعی چربی بدن شناخته میشود و میتواند با پیامدهای متعددی از جمله دیابت نوع ۲، بیماریهای قلبی، اختلالات متابولیک، ناباروری و سرطانها همراه باشد. ثبت دادههای بیماران مبتلا به چاقی گامی مهم در راستای پایش، درمان و سیاستگذاریهای سلامت عمومی به شمار میآید.
۲. اهداف برنامه ثبت
- توسعه زیرساختهای ثبت ملی اطلاعات بالینی بیماران مبتلا به چاقی
- ایجاد بانک اطلاعاتی جهت ارزیابی شیوع و عوامل خطر مرتبط با چاقی در کشور
- مستندسازی پیامدهای درمانی، پیگیری طولانیمدت و تعیین اثربخشی مداخلات
- ارتقاء پژوهشهای ملی و بینالمللی در زمینه چاقی
- کمک به سیاستگذاریهای کلان بهداشتی در سطح کشور
- ترویج فرهنگ ثبت نظاممند در نظام سلامت کشور
۳. معیارهای ورود به ثبت
- افراد بالای ۱۸ سال که BMI ≥ ۳۰ دارند
- تشخیص بالینی چاقی توسط پزشک متخصص
- رضایت آگاهانه جهت ورود اطلاعات به سامانه ثبت
۴. معیارهای خروج از ثبت
- افراد با کاهش وزن به زیر حد چاقی در پیگیریهای بعدی
- افراد فاقد پیگیری یا اطلاعات ناقص در دورههای مشخص
- افراد فاقد رضایت جهت ادامه ثبت
۵. دادههای موردنیاز برای ثبت
- اطلاعات دموگرافیک (سن، جنس، محل سکونت، سطح تحصیلات)
- سابقه خانوادگی چاقی و بیماریهای همراه
- شاخصهای آنتروپومتریک (وزن، قد، BMI، دور کمر، دور باسن)
- سابقه بیماریهای همراه: دیابت، فشار خون، دیسلیپیدمی، کبد چرب، آپنه خواب
- روشهای درمانی استفاده شده: رژیم، ورزش، دارو، جراحی
- نتایج آزمایشات بالینی مرتبط
- پیگیری دورهای شامل تغییر وزن، عوارض، پیامدهای درمان
6.کنترل کیفیت دادهها
برای تضمین صحت، دقت و جامعیت دادههای ثبت شده، فرآیند کنترل کیفیت در سه سطح به شرح زیر اجرا خواهد شد:
-کنترل کیفی در مرحله جمعآوری دادهها:
استفاده از فرمهای الکترونیک استاندارد با اعتبارسنجی خودکار دادهها
آموزش مسئولان جمعآوری اطلاعات در خصوص تعریف متغیرها و نحوه ثبت دقیق
پایش روزانه ورود دادهها از نظر کامل بودن و تناقض داخلی
-کنترل کیفی پس از ثبت دادهها در سطح مرکز مجری:
بررسی هفتگی دادهها توسط کارشناس کنترل کیفیت و تطبیق با مستندات پرونده بیمار
تحلیل خطاهای پرتکرار و بازخورد به مسئول ثبت
مستندسازی موارد مغایرت و اصلاح با هماهنگی کمیته اجرایی دانشگاه
-کنترل کیفی در سطح مرکزی دانشگاه علوم پزشکی مشهد:
پایش دورهای دادههای ارسالی از دانشگاه همکار با نرمافزارهای تحلیلی
انجام ممیزی تصادفی از پروندههای بیماران ثبت شده
تهیه گزارشهای کیفیت داده و ارسال به دانشگاه همکار برای بهبود مستمر
7. ساختار اجرایی و نظارتی
- کمیته راهبردی ملی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان مرجع تصمیمگیری
- تیم ثبت استانی در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی
- ناظر علمی و اجرایی: معاونت پژوهش و فناوری دو دانشگاه
- مجریان ثبت در مراکز درمان چاقی استان خراسان شمالی
8. روش جمعآوری و مدیریت دادهها
- استفاده از سامانه ملی رجیستری بیماران چاقی
- ورود اطلاعات توسط کارشناسان ثبت آموزشدیده
- پایش کیفیت دادهها توسط کمیته پایش مشهد
- پشتیبانگیری منظم و رمزنگاری اطلاعات
9. اصول اخلاقی و محرمانگی
- اخذ رضایت آگاهانه کتبی از بیمار
- استفاده صرفاً پژوهشی از دادهها با مجوز کتبی از کمیته راهبردی
- حفظ محرمانگی اطلاعات در سطوح نرمافزاری و سختافزاری
- رعایت کامل دستورالعملهای اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت
10. نحوه استفاده از دادهها در پژوهش
- دادهها در دو نوبت سالانه در دسترس پژوهشگران منتخب قرار میگیرد
- طرحهای پژوهشی پس از تصویب کمیته راهبردی مشهد قابلیت استفاده از دادهها را دارند
- در شرایط مساوی، اولویت با اعضای فعال کمیته ثبت خواهد بود
- نویسندگان مقالات باید شرایط نویسندگی بر اساس راهنمای بینالمللی را داشته باشند
- اسامی مشارکتکنندگان به تناسب نقش در مقالات درج میگردد
۱2. تعهدات طرفین
دانشگاه علوم پزشکی مشهد
ارائه پروتکلها، استانداردها، و سامانه ثبت
پایش کیفیت دادهها
پشتیبانی علمی از تیم استانی
نظارت بر خروجیهای پژوهشی
دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی
تشکیل تیم اجرایی و کمیته راهبردی استانی
آموزش مجریان ثبت در مراکز درمان
رعایت الزامات و پروتکلهای ابلاغشده
ارائه گزارشهای دورهای به مرکز